Chuyển đổi số - Những tác động đến xã hội con người

Đăng lúc: 14:30:18 21/08/2023 (GMT+7)

100%

Xã hội con người đã và đang thay đổi với tốc độ nhanh chóng, với tất cả mọi thứ đang được số hóa cùng với ưu thế phát triển của công nghệ. Các mục tiêu của cách mạng kỹ thuật số đang trở thành hiện thực trong tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế xã hội. Kỹ thuật số đang thay đổi sâu sắc phương thức sản xuất, trao đổi và tiêu dùng.

Với rất nhiều công ty lớn trên thế giới, internet đã từng bước trở thành một kênh giao tiếp kinh doanh và bán hàng thiết yếu. Ví dụ, trong lĩnh vực du lịch, TripAdvisor hoặc Booking.com hay Agoda… đã trở thành kênh kinh doanh chủ yếu của các hệ thống khách sạn. Đối với con người, internet đã hiện diện hầu hết các khía cạnh và thế giới của họ, có thể là không gian làm việc, âm nhạc hay bất cứ thứ gì được sử dụng hàng ngày. Hệ sinh thái của các dịch vụ của Google, Facebook hay Apple… dần dần trở thành nền tảng mặc định để giao tiếp, vui chơi, tìm kiếm thông tin hoặc đặt mua sản phẩm. Hệ thống giao thông, phương tiện và thông tin liên lạc thậm chí còn trở nên hiệu quả hơn với sự trợ giúp của công nghệ số. Với làn sóng số hóa này, thật khó để tìm thấy một chiếc máy nhỏ hay lớn nào mà chưa tích hợp công nghệ kỹ thuật số theo một cách nào đó. Câu hỏi đặt ra: công nghệ số sẽ biến đổi như thế nào, trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn đối với không gian xã hội?. Tác động của chuyển đổi số đối với sự cạnh tranh, đổi mới, việc làm, tăng trưởng kinh tế, thương mại quốc tế, hay hạnh phúc của các cá nhân, …sẽ như thế nào?

1. Chuyển đổi số - cuộc cách mạng kỹ thuật số thay đổi đời sống kinh tế - xã hội con người

Sau một thời gian dài liên tục phát triển, cuộc cách mạng kỹ thuật số với ba trụ cột chính đã dần từng bước trở thanh một phần không thể tách rời trong đời sống kinh tế - xã hội của loài người:

Hình 1: Ba trụ cột của cuộc cách mạng số

Có thể nói trụ cột đầu tiên là công nghệ, thông qua khả năng truyền tải và xử lý dữ liệu khổng lồ ngày càng tăng, sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và các đối tượng được kết nối ... Các tổ chức, cá nhân hay doanh nghiệp sở hữu hay ứng dụng những công nghệ này đã tạo ra những thay đổi mới, lớn về tổ chức, quy trình nghiệp vu, quy mô sản xuất, cơ hội kinh doanh với thị trường mới , sản phẩm hoặc dịch vụ mới.

Trụ cột thứ hai là kinh tế, với sự xuất hiện của các công ty kinh doanh công nghệ lớn (GAFAs), có khả năng tổ chức lại chuỗi giá trị và áp dụng các mô hình kinh doanh và trung gian mới. Nó đã tạo ra động lưc, áp lực cho các công ty truyền thống trong tất cả các lĩnh vực, bắt buộc phải thích ứng để đáp ứng tốt hơn kỳ vọng của khách hàng và sự cạnh tranh từ những đối thủ mới này.

Trụ cột cuối cùng của cuộc cách mạng kỹ thuật số này là xã hội với các phương thức giao tiếp hòa đồng và các hành động mang tính tập thể mới. Công nghệ số kích thích sự đổi mới trong cách sử dụng và tiêu dùng (tiêu dùng hợp tác, đồng sản xuất và phổ biến kiến thức cộng đồng). Nhưng nó cũng thách thức quyền lực tập trung và chủ quyền của quốc gia, đồng thời đòi hỏi các hình thức quản lý và điều tiết kinh tế mới.

Lợi thế của công nghệ kỹ thuật số là các thiết bị trở nên nhỏ hơn, nhẹ hơn và thậm chí linh hoạt hơn. Điều đó cũng có nghĩa là một lượng lớn thông tin có thể được lưu trữ cục bộ hoặc từ xa, và cũng có thể di chuyển từ nơi này sang nơi khác gần như ngay lập tức và dễ dàng. Thuật ngữ thông tin không chỉ có nghĩa đơn thuần là thông tin nữa; nó cũng bao gồm âm thanh, video và hình ảnh. Công nghệ kỹ thuật số đã thay đổi cách nhìn của chúng ta về thế giới..

Ngày nay, công nghệ kỹ thuật số kiểm soát mọi khía cạnh trong lối sống của chúng ta và chúng ta không thể thiếu nó. Số hóa đang ảnh hưởng đến mọi ngành trong các lĩnh vực như chính sách tài chính, việc làm và cạnh tranh. Thật khó có thể tưởng tượng cuộc sống hàng ngày sẽ như thế nào nếu không có tất cả những thiết bị, tiện ích mà công nghệ số mang lại. Ví dụ như một phần lớn mọi người đang làm công việc chủ yếu của họ thông qua máy tính, hay gần như tất cả mọi người thường xuyên kiểm tra điện thoại di động của họ mỗi ngày...

Thông qua các cuộc trò chuyện trên Facebook, Twitter... các hoạt động trực tuyến đó có thể tác động đến suy nghĩ, cảm xúc hay xu hướng sống… của mỗi người, và dần dần có thể tác động ảnh hưởng đến cuộc sống, hạnh phúc của từng cá nhân về mặt thể chất cũng như tình cảm. Tác động của cuộc sống số đối với xã hội mang lại những lợi ích đặc biệt trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Cùng với những lợi ích đó là những tác động tiêu cực theo một cách khác, đó là những suy nghĩ, quan điểm và hành vi xấu làm ảnh hưởng đến nhiều mặt trong cuộc sống của mỗi cá nhân, đến các mối quan hệ xã hội, môi trường làm việc và học tập của con người.

2. Công nghệ số - Những ảnh hưởng tích cực

Từ thời kỳ con người chúng ta học cách săn bắn cho đến thời điểm hiện tại, công nghệ và tiến bộ công nghệ đã là một phần không thể thiếu của xã hội loài người. Ngày nay, hầu hết mọi người dân đều có một chiếc điện thoại màn hình cảm ứng kết nối internet, giúp họ có thể giao tiếp trực tuyến, phá vỡ mọi khoảng cách về không gian, thời gian, gắn kết họ với phần còn lại của thế giới và còn kiến họ trở thành những cá nhân có tư duy hiện đại.

Bên cạnh đó, công nghệ kỹ thuật số cũng tác động tích cực đến các khía cạnh cơ bản của nền văn hóa của chúng ta, bao gồm chăm sóc sức khỏe, giáo dục, thực thi pháp luật, nghệ thuật, giáo dục, môi trường, di chuyển hay cơ hội bình đẳng …

Lĩnh vực Chăm sóc sức khỏe & sức khỏe

Công nghệ sở hữu một tiềm năng to lớn để cải thiện sức khỏe và hệ thống chăm sóc sức khỏe. Từ các thử nghiệm thuốc lâm sàng được hỗ trợ bởi Trí tuệ nhân tạo (AI) thông qua việc cho phép theo dõi bệnh nhân cho đến các giải pháp chăm sóc sức khỏe thông qua các thiết bị cảm biến cơ thể đeo được. Trong đại dịch Covid, các ứng dụng y tế từ xa bước đầu làm cho việc chăm sóc sức khỏe trở nên bình đẳng hơn và dễ tiếp cận hơn cho tất cả mọi người, bất kể tình trạng kinh tế xã hội của họ.

Việc áp dụng công nghệ rộng rãi cho bệnh nhân và các chuyên gia chăm sóc sức khỏe đưa đến những tiềm năng to lớn để cải thiện hiệu quả của các tổ chức y tế công cộng. Các tiến bộ kỹ thuật trong y tế dự phòng (thông qua thiết bị đeo được) có thể giảm chi phí chăm sóc sức khỏe tổng thể. Nó cho phép theo dõi trực tuyến tình trạng của bệnh nhân, phát hiện các bất thường sớm hơn và tạo điều kiện cho các can thiệp sớm. Các hệ thống chăm sóc sức khỏe phức tạp được hỗ trợ bởi phân tích AI có thể cung cấp dịch vụ chăm sóc và điều trị tốt hơn. Liệu pháp thực tế ảo (VR) đang được thử nghiệm trên những bệnh nhân bị chấn thương nặng cho phép người bệnh quay lại, đối mặt với nỗi sợ hãi và sống sót được chứng minh là liệu pháp tâm lý có bước nhảy vọt lớn nhất đối với nhiều bệnh nhân.

Lĩnh vực Giáo dục

Sự phát triển nhiều nền tảng học tập, tổng hợp các khóa học cho các nhóm tuổi khác nhau, tất cả từ các lĩnh vực và ngành nghề khác nhau. Với nội dung là video, bảng tương tác hoặc trò chơi để luyện tập đã làm cho giáo dục trở nên dễ tiếp cận và có thể mở rộng hơn bao giờ hết.

Nhưng ảnh hưởng của công nghệ đối với giáo dục không chỉ dừng lại ở học tập ảo. Nhờ việc sử dụng VR, AI, khoa học thần kinh và công nghệ khoa học học tập làm cho việc học tập trở nên sâu sắc và toàn diện hơn trong lớp học. Nhiều công ty khởi nghiệp sử dụng công nghê VR để giúp sinh viên học tiếng Anh với những kỹ năng giao tiếp và thực hành tiếng Anh. AI có thể giúp học sinh khuyết tật tiến bộ rõ rệt thông qua xác định phương pháp học tốt nhất, hiệu quả nhất. Tự động hóa và hệ thống hóa có thể giải quyết những vấn đề liên quan đến công việc hành chính tốn nhiều thời gian cho giáo viên trên toàn cầu

Bảo vệ môi trường

Trong quá khứ, Nnếu bạn hỏi ai đó công nghệ ảnh hưởng đến môi trường như thế nào, họ có thể sẽ trả lời là “rất tệ”. Đó là điều từng đúng trong quá khứ, nhưng nhận thức cuối cùng về sự cần thiết phải bảo vệ môi trường đã ngày càng tăng trong thập kỷ qua và công nghệ là một trong những ngành công nghiệp phát triển nhanh nhất.

Công nghệ đã và đang tạo ra các giải pháp bền vững để tận dụng các vật liệu khó tái chế và giảm thiểu chất thải, làm sạch nước và theo dõi những thay đổi trong môi trường để đảm bảo một tương lai bền vững hơn. Một ví dụ điển hình tại Úc, sau nhiều tháng xảy ra cháy rừng lớn, công ty Dryad Networks đã tung ra sản phẩm mạng cảm biến môi trường không dây dựa trên tiêu chuẩn mở hàng đầu cho các mạng Internet vạn vật (IoT) vô tuyến tầm xa để phát hiện các đám cháy rừng khoảng 60 phút trước khi chúng thực sự bùng phát. Ngoài ra hệ thống này còn cung cấp các giải pháp giám sát sức khỏe và tăng trưởng cho các khu rừng công cộng và tư nhân. Một số chỉ số có thể được đo lường là độ ẩm, hạn hán, chất lượng không khí, mức CO2, nồng độ O2 trong nước, …

Bên cạnh đó, khái niệm thành phố thông minh cũng liên quan mật thiết đến việc bảo vệ môi trường. Nhiều thành phố trên toàn cầu đang sử dụng các giải pháp công nghệ để thực hiện các biện pháp giảm thiểu chất thải và ô nhiễm, cũng như tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng. Xe điện được ưa chuộng tại các trung tâm thành phố; các quy định về phân phối chất thải cũng dựa vào IoT để tối ưu hóa các quy trình. IoT có thể giảm tần suất thu gom thùng rác và giảm thiểu chi phí thu gom rác thải tổng thể, giảm lượng khí thải carbon ở các thành phố…

Cơ hội bình đẳng

Giá trị phổ quát đằng sau công nghệ là mang lại sự bình đẳng cho các sản phẩm và dịch vụ và giảm thiểu khoảng cách kinh tế xã hội giữa các xã hội và con người. Như đã mô tả ở trên, công nghệ làm cho sức khỏe và giáo dục có sẵn cho nhiều người hơn, giúp việc học và chăm sóc dễ dàng hơn, bất kể họ có xuất thân như thế nào.

Trong bối cảnh việc làm, công nghệ có thể xóa đi những thành kiến tuyển dụng và chuẩn hóa hệ thống trả lương. Công nghệ có thể giúp phát hiện tất cả các loại hành vi, cử chỉ … mang tính phân biệt đối xử như: khoảng cách về giới tính, loại trừ phân biệt thiểu số ... Các mô hình Trí tuệ nhân tạo đang học (và ngày càng hoàn thiện hơn) có thể phát hiện lời nói mang tính bạo lực ở mọi hình thức và quy mô. Đối với người khuyết tật, việc triển khai các giải pháp công nghệ giúp họ dễ tiếp cận hơn với không gian vật lý.

Tiếp cận dịch vụ

Công nghệ số hóa đã khiến nhiều sản phẩm, dịch vụ trở nên dễ dàng tiếp cận với người dùng. Bạn có thể ngồi tại nhà với điện thoại di động có thể mua sắm, đặt vé máy bay, đặt phòng khách sạn, cập nhật những bản nhạc hay bộ phim mới nhất …chỉ trong nháy mắt. Các phương tiện giao thông công cộng như taxi, ô tô, tàu hỏa bạn không cần bước ra khỏi nhà mà vẫn có thể được đặt trực tuyến thông qua các ứng dụng khác nhau như Uber hay Grab... và tiến hành thanh toán thông qua các dịch vụ Mobile Wallet, Internet Banking

Hình 2: Dễ dàng tiếp cận các dịch vụ

Bên cạnh đó, các công ty đã tận dụng lợi thế của công nghệ kỹ thuật số để phát triển các mô hình kinh doanh kỹ thuật số tiên tiến với các cách thức mới giao tiếp với khách hàng. Hệ thống thông tin giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình, các kỹ thuật của AI có thể tự động phân tích, đánh giá xu hướng khách hàng, gợi ý các mô hình kinh doanh mới… để sản phẩm, dịch vụ được tiếp cận gần hơn, phù hợp hơn với nhu cầu của khách hàng.

Công nghệ kỹ thuật số kiểm soát mọi khía cạnh trong lối sống của chúng ta và chúng ta không thể thiếu nó. Bên cạnh những ảnh hưởng tích cực, công nghệ kỹ thuật số cũng mang lại những ảnh hưởng nhất định mang tính tiêu cực đối với xã hội con người.
Đài truyền thanh phường Quảng Thịnh

Các tin khác